Nổi mẩn ngứa thành mảng là vấn đề có thể gặp ở mọi đối tượng. Nó không những làm mất thẩm mỹ mà còn gây ngứa ngáy khó chịu ảnh hưởng tới chất lượng cuộc sống người bệnh. Vậy nguyên nhân và cách phòng ngừa, chăm sóc, điều trị bệnh ra sao? Mời bạn đọc cùng tìm hiểu trong bài viết dưới đây nhé!
Nổi mẩn ngứa thành mảng là dấu hiệu của bệnh gì?
Nổi mẩn ngứa thành mảng là hiện tượng khá phổ biến. Đây không chỉ là vấn đề ngoài da thông thường mà nó còn cảnh báo của một số bệnh lý như:
Bệnh nổi mề đay, dị ứng
Mề đay, dị ứng là nguyên nhân thường gặp gây ra mẩn ngứa thành mảng. Bệnh xảy ra do hệ miễn dịch của cơ thể có phản ứng quá mẫn cảm với các tác nhân bên ngoài như: Thức ăn, môi trường, khói bụi, thời tiết, thuốc, mỹ phẩm,… Từ đó gây hiện tượng phù mao mạch, sưng đỏ, mẩn ngứa tại chỗ hoặc toàn thân, tạo thành từng mảng lớn nhỏ tùy mức độ và thường kèm cảm giác ngứa ngáy, châm chích khó chịu. Tình trạng này có thể kéo dài vài ngày đến vài tuần, thậm chí là hàng tháng, hàng năm và rất dễ tái phát hoặc chuyển sang mạn tính nếu không điều trị và phòng ngừa triệt để.
Bệnh mề đay, dị ứng là nguyên nhân thường gặp gây nổi mẩn ngứa thành mảng
Viêm da cơ địa (viêm da dị ứng)
Viêm da cơ địa (viêm da tiếp xúc hay viêm da dị ứng) là một tình trạng phản ứng dị ứng của da khi tiếp xúc với một số tác nhân gây kích ứng như: Hóa chất tẩy rửa, mỹ phẩm, một số loại thực vật, giày dép, quần áo làm từ chất liệu lạ,... Biểu hiện đặc trưng của tình trạng này là nổi mẩn đỏ thành mảng ở vị trí tiếp xúc trực tiếp với các tác nhân gây bệnh. Một số trường hợp, mẩn đỏ còn kèm theo mụn nước li ti trên bề mặt và cảm giác ngứa rát khó chịu cả một vùng. Bệnh thường gặp ở những người bị rối loạn miễn dịch hoặc cơ địa dị ứng.
Do bị nấm da (hắc lào)
Nấm da (hắc lào) là nguyên nhân phổ biến gây tổn thương da thành mảng. Biểu hiện đặc trưng là nổi mẩn đỏ từng mảng hình đồng xu, bản đồ trên da với các mụn nước ở phần rìa tổn thương, xu hướng lan rộng ra xung quanh, kèm theo ngứa rát khó chịu. Nấm có đặc tính gây bệnh và phát triển tốt ở môi trường nóng, ẩm ướt. Do đó bệnh thường gặp vào mùa nóng ẩm và ở vùng da ẩm ướt, đổ nhiều mồ hôi, bí bách, vệ sinh kém như bẹn, đùi, nách, lưng,… Bệnh rất dễ tái phát nếu không giữ gìn vệ sinh và điều trị dứt điểm nguyên nhân gây bệnh.
Nổi mẩn ngứa thành mảng do bệnh nấm da (hắc lào)
Bệnh vảy nến
Đây là một bệnh da liễu tự miễn mạn tính, do hệ miễn dịch bị rối loạn gây ra. Theo các chuyên gia nghiên cứu và phân tích, cơ chế gây ra bệnh vảy nến bao gồm kết hợp giữa các yếu tố do gen di truyền, rối loạn miễn dịch (liên quan tới tế bào lympho T) và một số yếu tố từ môi trường. Trong đợt bùng phát của bệnh, người bệnh có biểu hiện là nổi mẩn ngứa từng mảng đỏ, da khô ráp, bong tróc ra như vảy sáp nến cạo và ngứa ngáy dữ dội. Ngoài đợt bùng phát, bệnh vảy nến có thể không có biểu hiện gì trong thời gian dài nếu như da không phải chịu các yếu tố kích thích như: Thời tiết lạnh, khô, bị nhiễm trùng, chấn thương trên da, stress,...
Do nóng trong người
Nóng trong người là nguyên nhân chủ chốt của nhiều vấn đề ngoài da như mẩn ngứa, rôm sảy, mụn nhọt,... Vấn đề này có thể xuất hiện do các nguyên nhân như: Chức năng gan, thận suy giảm, chế độ ăn nhiều đồ chiên rán, dầu mỡ, các thực phẩm có tính nóng, ăn ít rau xanh, thói quen hút thuốc lá, uống ít nước,... Khi tình trạng này kéo dài, khiến độc tố trong người không được đào thải ra ngoài, dần tích tụ lại khiến hệ miễn dịch bị suy yếu, cơ thể dễ bị nhiễm khuẩn. Lúc này, để bảo vệ, cơ thể sẽ phản ứng lại bằng cách đào thải chúng qua da, phát ban nhiệt. Biểu hiện là phát ban, nổi mẩn đỏ khắp người, đặc biệt là những vùng như cổ, lưng, ngực,… và có thể kèm theo mụn nhọt, ngứa rát.
Do rôm sảy
Tình trạng này thường xuất hiện vào mùa nóng, ẩm và đặc trưng ở trẻ nhỏ. Biểu hiện là những phát ban mẩn đỏ ngứa thành mảng trên da, đặc biệt là vùng cổ gáy, lưng, ngực. Ban rôm sảy là bệnh da liễu lành tính không gây đau đớn nhưng có thể gây châm chích, ngứa ngáy khó chịu. Điều này thường do cơ thể bị nóng trong kèm theo tuyến mồ hôi gặp trục trặc, kém phát triển, làm tắc nghẽn và ứ đọng dưới da, dẫn đến viêm và nổi mẩn đỏ. Nếu không vệ sinh và chăm sóc đúng cách, thì rôm sảy có thể gây bội nhiễm da khiến bệnh nghiêm trọng hơn.
Do viêm nhiễm, côn trùng cắn
Nguyên nhân này cũng rất thường gặp, nhất là ở các vùng miền núi, những nơi có nhiều bụi cây rậm rạp, vệ sinh kém sẽ tạo điều kiện cho các loại côn trùng, vi khuẩn dễ sinh sôi và phát triển. Một số loại côn trùng như: Muỗi, kiến ba khoang, bọ chét,... khi cắn thường gây ra mẩn đỏ cả một vùng da tiếp xúc, kèm theo ngứa, rát. Thậm chí một số loại côn trùng có nọc độc, khi cắn có thể gây ra dị ứng, nhiễm trùng hoặc nhiễm độc toàn thân.
Do chức năng gan, thận suy giảm
Gan và thận luôn được ví như các nhà máy xử lý và đào thải các chất độc hại cho cơ thể. Vậy nên, chức năng gan, thận bị suy giảm sẽ khiến độc tố trong cơ thể không được chuyển hóa và đào thải ra bên ngoài, lâu dần dẫn đến tích tụ dưới da và gây giãn mạch, viêm da, nổi mẩn đỏ ngứa thành mảng. Bên cạnh đó, gan còn đóng vai trò là cơ quan chuyển hóa và sản xuất các chất cần thiết cho hệ miễn dịch của cơ thể. Khi chức năng gan suy yếu, sức đề kháng và hệ miễn dịch của cơ thể giảm đi đáng kể, từ đó làm giảm khả năng chống chọi với các tác nhân gây bệnh bên ngoài, làm nghiêm trọng thêm tình trạng phù mạch và nổi mẩn đỏ trên da.
Chức năng gan suy giảm là nguyên nhân phổ biến gây nổi mẩn ngứa
>> Xem ngay: Nổi mẩn đỏ trên da do đâu? Hướng dẫn cách điều trị hiệu quả
Phương pháp điều trị nổi mẩn ngứa hiệu quả
Như trên đã thấy, nguyên nhân gây ra nổi mẩn ngứa thành mảng rất đa dạng. Do đó, để điều trị tốt vấn đề này, đầu tiên bạn nên đến bác sĩ thăm khám, xác định nguyên nhân gây bệnh, từ đó có thể lựa chọn phương pháp chăm sóc, điều trị hợp lý. Các phương pháp điều trị cần kết hợp chăm sóc đúng cách, dùng thuốc và các thảo dược thiên nhiên bổ trợ.
Cách chăm sóc da bị nổi mẩn ngứa thành mảng
Để thuốc điều trị có hiệu quả và làn da được khỏe mạnh, hồi phục tốt thì việc chăm sóc da đúng cách là vô cùng quan trọng. Cách chăm sóc bao gồm:
- Dưỡng ẩm cho da: Làn da khô ráp vừa có thể là nguyên nhân và hậu quả của việc nổi mẩn đỏ ngứa thành mảng. Do đó, việc dưỡng ẩm cho da là rất cần thiết trong điều trị, giúp da trở nên khỏe mạnh, tăng khả năng bảo vệ, phòng ngừa sự xâm nhập và tấn công của mầm bệnh. Hơn nữa, khi làn da được cấp ẩm sẽ giúp thuốc điều trị thấm tốt hơn, nhanh giảm tổn thương và phục hồi những tế bào da bị hư hại. Cần chú ý lựa chọn các loại sữa tắm, kem dưỡng ẩm an toàn, lành tính cho da bị mẩn ngứa.
- Hạn chế cào gãi: Khi bị ngứa thì tâm lý muốn cào gãi chỗ ngứa là khó tránh khỏi. Tuy nhiên tốt nhất bạn nên kiềm chế thói quen này ngay, bởi việc gãi thường xuyên sẽ làm da tổn thương nghiêm trọng hơn và làm tăng nguy cơ bị bội nhiễm.
- Thay đổi thói quen ăn uống, tránh các đồ ăn bị nghi ngờ là có khả năng gây dị ứng cho bạn. Hạn chế các đồ ăn nóng, đồ chiên rán nhiều dầu mỡ, rượu bia,… Tăng cường bổ sung rau xanh, hoa quả có tính mát, bổ gan,...
Cần tránh xa các tác nhân gây dị ứng phổ biến như phấn hoa, bụi nhà, hóa chất, lông chó mèo,...
- Chườm lạnh: Bạn có thể dùng túi nước lạnh chườm lên vùng da tổn thương 2-3 lần/ ngày. Việc chườm lạnh lên vùng da bị nổi mẩn ngứa thành mảng có thể giúp làm giảm nhanh các triệu chứng sưng viêm và ngứa rát.
- Giảm căng thẳng, stress: Bạn cần giảm stress bằng cách tập luyện thói quen sinh hoạt nghỉ ngơi hợp lý, tập các bài tập chạy, bơi lội, thiền, yoga,… hàng ngày.
Điều trị nổi mẩn ngứa thành mảng bằng thuốc
Một số nhóm thuốc thường dùng trong điều trị da nổi mẩn ngứa thành mảng như:
- Thuốc chống ngứa: Là các thuốc kháng histamin H1 thế hệ 1 hoặc 2 như cetirizin, levocetirizin, clophehydramin,... dạng kem bôi tại chỗ hoặc dạng uống giúp làm giảm tình trạng ngứa ngáy. Cần lưu ý, các thuốc uống tác dụng toàn thân nhóm này thường có tác dụng gây buồn ngủ, do đó tốt nhất bạn nên dùng thuốc vào buổi tối.
- Nhóm thuốc steroid: Những thuốc này có tác dụng chống viêm ở liều thấp và ức chế miễn dịch ở liều cao. Giúp giảm mẩn ngứa nhanh và tức thì, bao gồm: Prednisolon, dexamethason, hydrocortison, clobetasone, betamethasone,... dạng thuốc uống hoặc kem bôi ngoài da. Thuốc cần được sự kê đơn điều trị và chỉnh liều bởi bác sĩ chuyên khoa. Lưu ý, nhóm thuốc chứa corticoid này chỉ nên sử dụng với liều lượng nhỏ nhất có thể đạt hiệu quả và dùng trong thời gian ngắn, để hạn chế các tác dụng không mong muốn.
- Kháng sinh: Đây không phải là nhóm thuốc đầu tay trong điều trị, nó thường được chỉ định trong trường hợp mẩn đỏ bị bội nhiễm bởi vi khuẩn. Một số kháng sinh thường được sử dụng như amoxicillin, penicillin, cephalosporin,...
- Ngoài ra cần bổ sung các loại thuốc uống bổ trợ, giúp cơ thể nhanh hồi phục, có tác dụng bổ gan, bổ thận, hỗ trợ nóng trong người như các loại trà thanh nhiệt, thực phẩm chức năng hỗ trợ giải độc gan, tăng cường sức đề kháng,… Đặc biệt là các thuốc giúp tăng cường năng lượng cho tế bào có chứa thành phần như L-carnitine fumarate.
Thuốc bôi, kem dưỡng ẩm giúp điều trị tình trạng nổi mẩn ngứa thành mảng
Các thảo dược thiên nhiên giúp cải thiện tình trạng nổi mẩn ngứa
Bên cạnh việc chăm sóc và sử dụng thuốc điều trị theo sự chỉ dẫn của bác sĩ, thì việc sử dụng các thảo dược, thành phần từ thiên nhiên để giúp hỗ trợ điều trị nổi mẩn ngứa thành mảng trên da hiện được rất nhiều các chuyên gia khuyên dùng. Một số vị thảo dược thiên nhiên thường được sử dụng đến như:
- Uống nước rau má: Theo đông y, rau má có tính mát, kháng viêm,... Việc dùng rau má rửa sạch rồi giã lấy nước uống, không những giúp bạn có một cốc nước giải khát bổ dưỡng, mà còn là một bài thuốc giúp giải quyết vấn đề nóng trong người, hạn chế nổi mẩn ngứa trên da.
- Tắm lá chè xanh, lá trầu không, lá khế, mướp đắng,… sẽ giúp làm sạch, làm da mẩn ngứa, kháng viêm và từ đó giúp giảm tình trạng ngứa ngáy, dị ứng trên da.
- Cao gan: Thành phần cao gan có chứa một lượng lớn flavonoid, giúp tăng cường thúc đẩy cơ thể sản sinh tế bào lympho B, lympho T, tế bào bạch cầu, tế bào NK (là tế bào bảo vệ của hệ miễn dịch giúp chống lại các tác nhân ung thư nguy hiểm),… cho hệ miễn dịch khỏe mạnh. Ngoài ra, theo các nghiên cứu, cao gan còn là nguồn giàu chất dinh dưỡng thiết yếu, giúp tăng cường chức năng gan và thanh nhiệt, giải độc.
- Dùng gel nha đam: Từ lâu nay, nha đam luôn được biết đến trong các công thức dưỡng da, dưỡng ẩm cho chị em phụ nữ. Với hàm lượng nước cao, cấp ẩm tốt, nha đam còn giúp hỗ trợ làm dịu và dưỡng ẩm cho làn da bị tổn thương do mẩn ngứa gây nên. Bạn có thể dùng nha đam rửa sạch, thái lát hoặc chiết lấy phần gel của nha đam để đắp trực tiếp lên vùng da đang bị nổi mẩn ngứa thành mảng.
- Cao nhàu: Các nhà khoa học Nhật Bản đã nghiên cứu trên cây nhàu và chỉ ra rằng, thành phần polysaccharide trong cao nhàu giúp kích thích hệ miễn dịch sản sinh tế bào lympho T (tế bào miễn dịch). Từ đó, giúp tăng cường hệ miễn dịch, tăng sức đề kháng và tăng khả năng chống lại các tác nhân gây dị ứng cho cơ thể. Với công dụng trên, cao nhàu không những giúp tình trạng nổi mẩn ngứa trên da thuyên giảm hiệu quả, mà còn giúp cơ thể loại trừ tác nhân gây bệnh, đồng thời phòng ngừa bệnh tái phát hiệu quả.
Nhàu giúp hỗ trợ điều trị mẩn ngứa thành mảng hiệu quả
>>Xem thêm: Top 14 cây thuốc mát gan giải độc quen thuộc bạn nên biết
Làm sao để phòng ngừa tình trạng nổi mẩn ngứa
Nổi mẩn ngứa thành mảng không những gây khó chịu, ảnh hưởng nhiều đến chất lượng cuộc sống, mà còn làm mất thẩm mỹ, tâm lý tự ti cho người bệnh. Chắc hẳn không ai muốn tình trạng này xảy ra với mình, để phòng ngừa và hạn chế điều này, bạn cần lưu ý:
- Tránh xa các tác nhân dễ gây dị ứng cho bạn: Nếu bạn là một người có cơ địa dị ứng, thì tốt nhất, bạn nên để ý và tránh xa các tác nhân nghi ngờ có thể gây ra dị ứng cho bạn, phổ biến là phấn hoa, khói bụi, lông động vật, hải sản,...
- Vệ sinh cá nhân sạch sẽ hàng ngày: Việc này không những giúp bạn loại bỏ các tác nhân bên ngoài gây ra nổi mẩn đỏ mà còn giúp cơ thể thư giãn, thoải mái và giảm căng thẳng hàng ngày.
- Tránh mặc quần áo ẩm ướt hoặc quá chật: Bởi môi trường ẩm ướt, bí bách sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn, nấm phát triển gây bệnh trên da.
- Hạn chế sử dụng các chất kích thích như rượu bia, thuốc lá, cà phê,… bởi đây là các tác nhân dễ gây nóng trong người, nhiễm độc, khiến chức năng gan và hệ miễn dịch bị suy yếu.
- Hạn chế các đồ ăn cay nóng, đồ chiên xào nhiều dầu mỡ: Bởi các thực phẩm này sẽ gây nóng trong, tăng tiết bã nhờn, tăng nguy cơ viêm nhiễm và các phản ứng dị ứng xảy ra.
- Tăng cường bổ sung các sản phẩm bộ trợ từ thiên nhiên, tăng cường rau xanh, hoa quả tươi mát, các loại trà thảo mộc,... để tăng cường sức khỏe, hạn chế tình trạng nóng trong.
Nổi mẩn ngứa thành mảng là dấu hiệu cảnh báo cho nhiều bệnh lý khác nhau gây ra. Cần chú ý thăm khám và lựa chọn phương pháp chăm sóc, điều trị phù hợp. Mong rằng những thông tin trên đây đã đem lại những kiến thức hữu ích đến bạn đọc. Nếu có bất kỳ thắc mắc nào, bạn vui lòng comment bên dưới phần bình luận để được tư vấn, hỗ trợ.
Link tham khảo:
https://www.healthline.com/health/rashes
https://www.nhs.uk/conditions/pityriasis-rosea/
https://www.everydayhealth.com/skin-beauty/8-common-types-rashes/
